Światłe zarządzanie zakładem produkcyjnym

Problem braku rąk do pracy od dawna jest obecny w wielu firmach produkcyjnych. Pracodawcy wspominają, że nawet w czasach wysokiego bezrobocia, trudno było znaleźć ludzi z odpowiednimi kwalifikacjami.

„Oficjalny poziom bezrobocia w Rzeszowie podawany przez urząd miejski to 5%, co jest u nas szokującym zjawiskiem – mówił dyrektor fabryki Sanofi w Rzeszowie, Marek Ruchała. - Wykwalifikowany pracownik, zwłaszcza z wiedzą techniczną, automatyk lub informatyk może pracować w dowolnej fabryce. Nasze maszyny są dość skomplikowane, mają sterowniki, kamery, czytniki kodów, które pracownicy muszą samodzielnie obsługiwać, regulować. Oczywiście nie wszyscy mogą to robić, dlatego przyznajemy robotnikom odpowiednie uprawnienia, a za tym idzie wynagrodzenie. Przez lata byliśmy jedną z lepiej płacących firm na Podkarpaciu, teraz zaliczamy się do dobrze płacących pracodawców, bo pojawiły się inne przedsiębiorstwa, które mają podobne stawki. Zaczęła się więc zwykła konkurencja o ludzi do pracy, w której zwyciężają nie tylko ci, którzy płacą najwięcej, ale też ci, którzy oferują dobre warunki pracy w fabryce”.

Przedsiębiorstwa starają się budować swój wizerunek na rynku jako te, które dbają o bezpieczeństwo ludzi i komfort ich pracy, co jest szczególnym wyzwaniem dla zakładów produkcyjnych.

„Produkcja przemysłowa z reguły nie jest najczystsza: kurz, związki chemiczne, nieprzyjemne zapachy. Jednak od początku staramy się zapewnić przyzwoite warunki zatrudnionym u nas pracownikom. Organizujemy ich stanowiska tak, aby były możliwie jak najczystsze i najbezpieczniejsze – wyjaśnia Marcin Molik, dyrektor zarządzający zakładów Libra, będących częścią grupy Selena.

Z kolei Dariusz Mikołajczak, wiceprezes Toyoty w Polsce przyznał, że jego firma prowadzi w fabryce wiele działań, które mają poprawić bezpieczeństwo i komfort pracy, między innymi ocenia ryzyko i ergonomię. „Mamy w tym zakresie zwizualizowane wszystkie stanowiska, prowadzimy działania mające na celu poprawę ergonomii pracy. Szkolimy też pracowników - w zeszłym roku około 130 osób przeszło szkolenia właśnie z oceny ryzyka i z oceny ergonomii” – wyjaśnił.

Szczególnym czynnikiem, który według badanych wpływa na bezpieczeństwo i komfort pracy, a który wymieniali wszyscy przedstawiciele zakładów produkcyjnych jest oświetlenie.

Krystian Żurek, dyrektor fabryki okien firmy VELUX ocenił: „Pierwsza rzecz to dobre miejsce, właściwy budynek, ciepły, ogrzany w zimie z właściwym poziomem naświetlenia. Oświetlenie wbrew pozorom jest bardzo istotne, szczególnie jeżeli człowiek spędza przy maszynie, czy przy konwoju jakichś elementów kilka godzin dziennie”.

Podobnego zdania był Wiesław Biernacki, prezes fabryki Beiersdorf Manufacturing Poland. „Światło ma kolosalne znaczenie, jego kolor nie powinien być męczący a natężenie nie może być ani za duże ani za małe, bo wtedy człowiek się szybciej męczy. Złe oświetlenie może też być przyczyną wypadku. Zgodnie z polskimi normami prowadzimy pomiary, ale one określają tylko minimalne wartości – powiedział. – Robimy audyty energetyczne w korporacji, przeliczamy dane na emisję CO2 i jeśli trzeba wymieniamy stare oświetlenie na nowe”.

Argumentem przemawiającym za inwestycją w wymianę tradycyjnego oświetlenia na nowoczesne w technologii LED jest nie tylko troska o bezpieczne i dobre warunki pracy. Respondenci wskazywali również na niższe koszty wynikające z mniejszego zużycia energii elektrycznej oraz utrzymania systemu oświetleniowego.

„Inwestycje w innowacyjne technologie pozwalają na redukcję zapotrzebowania na energię, dlatego zwracamy uwagę na efektywność energetyczną maszyn, urządzeń, sprzętu. Na przykład wymieniliśmy ponad 2 tysiące popularnych świetlówek na oprawy LED, które są sterowane przez inteligentny system DALI. W efekcie konsumpcja energii elektrycznej, która zasila oświetlenie całej fabryki zmniejszyła się o ponad 50%. System DALI automatyczne dostosowuje  światło z każdej lampy do warunków panujących w danym środowisku pracy pod względem dostarczanych luksów. Na przykład panel przy maszynie musi mieć 500 luksów. Ustawienie oprogramowania w systemie i przeszkolenie ludzi pracujących w określonym miejscu przynosi bardzo wiele korzyści, w tym finansowych” – wyjaśnił Grzegorz Kazana, Utilities Manager w British-American Tobacco Polska.

Leszek Szulc, dyrektor działu technicznego i produkcji w Samaszu założył, że zgodnie z jego analizą koszt oświetlenia ledowego zainstalowanego w nowej fabryce powinien się zwrócić w ciągu 7 miesięcy do dwóch lat. „To dlatego, że przy tym standardowym oświetleniu 90% idzie w energie cieplną, a tylko 10 % to światło” – tłumaczył.

Mimo niezaprzeczalnych korzyści wiążących się z wymianą starego oświetlenia na nowe, nie wszystkie firmy traktują tę inwestycję jako priorytetową. Cześć przedsiębiorstw jako główną motywację do zakupu oświetlenia LED wskazuje na częste awarie obecnej infrastruktury oświetleniowej, co wpływa negatywnie na warunki pracy. Dla innych takim czynnikiem jest plan przeprowadzenia generalnego remontu poszczególnych obiektów.  Trzecia grupa firm decyduje się na oświetlenie LED w związku z rozwojem zakładu i budowaniem nowych budynków. Inne podejście reprezentują firmy, które zoptymalizowały już główne obszary produkcji i chcą za pomocą technologii LED pozyskać dodatkowe oszczędności

Dla tych fabryk, które powstrzymują się przed wymianę oświetlenia z powodu kosztów inwestycji, rozwiązaniem są z pewnością nowe modele biznesowe. Pozwalają zminimalizować lub/i rozłożyć w czasie koszty inwestycyjne. Istnieje nwet możliwość spłaty  inwestycji z w ramach wygenerowanych oszczędności z nowego systemu oświetleniowego. Firmy produkcyjne na całym świecie odchodzą od nabywania samych produktów, decydując się na zakup kompleksowych systemów i usług albo zawieranie długoterminowych umów usługowych z gwarancją, że wybrane parametry danego systemu będą utrzymane na wynegocjowanym poziomie w czasie trwania kontraktu. Taki model sprzedaży oświetlenia oferuje swoim klientom Philips Lighting Poland (zobacz ramkę Nowy model sprzedaży oświetlenia w Philips Lighting Poland).

Jeden z największych producentów stali na świecie, rozpoczął pięcioletnią współpracę w formule światło jako usługa (ang. Light-as-a-Service) z Philips Lighting. Spółce zależało na trwałym utrzymaniu paramentów oświetleniowych (natężenie i dostępność systemu oświetlenia) oraz redukcji mocy i zużycia energii na określonym poziomie w trakcie całego okresu trwania umowy, dlatego zdecydowała się na model współpracy typu EPC (ang. Energy Performance Contract), w którym jest to zadaniem dostawcy rozwiązania. To on jest zobowiązany do utrzymania zawartych w umowie wskaźników. Spółka płaci stałą miesięczną opłatę za korzystanie z infrastruktury oświetleniowej, którą zarządza i utrzymuje Philips Lighting i nie ponosi żadnych dodatkowych kosztów związanych z utrzymaniem lub wymianą . Efektem kontraktu była 30 procentowa redukcja pobieranej mocy i kosztów energii. Pozaekonomicznym efektem projektu była również znaczna poprawa jakości oświetlenia. W ten sposób spełniono normy BHP, a pracownicy czują się pewniej i bezpieczniej, pracując w dobrze oświetlonej hali.

Opisany powyżej model biznesowy przy inwestycji w oświetlenie, dostarcza wielu korzyści.

Po pierwsze - pozwala użytkownikom na swobodniejsze dysponowanie budżetem i jednocześnie nie wpływa na stan zobowiązań w bilansie spółki. Jest to bardzo korzystne rozwiązanie pod kątem finansowym - raty można w całości wliczyć w koszty, nie ma potrzeby aby przez wiele lat inwestycję amortyzować.

Po drugie - nie występują nieprzewidziane koszty – jest stały „abonament”.

Po trzecie – firma ma oszczędności na kosztach energii elektrycznej wynikające z mniejszego zużycia energii i emisji CO2 oraz utrzymania instalacji oświetleniowej. Nie musi też martwić się montażem, utrzymaniem systemu, a nawet recyklingiem. W końcu ma również spokój, bo za serwis systemu i usuwanie ewentualnych awarii odpowiada usługodawca.

Przedsiębiorcy, którzy planują wdrożenie technologii LED, mogą oczekiwać poniższych korzyści:

- około 60% zmniejsza się zużycie energii elektrycznej (w stosunku do mocy zainstalowanej poprzednio), a przy zastosowaniu automatyki oświetleniowej - dodatkowo ok. 30%;

- minimalizują się koszty konserwacji

- spełnione są normy BHP;

- poprawia się bezpieczeństwo, komfort pracy pracowników;

- podnosi się efektywność pracowników i całego procesu produkcyjnego;

- istnieje możliwość pozyskania dodatkowego finansowania (np. białe certyfikaty)

- rozwiązanie jest kompleksowe, a w jego zakres wchodzi doradztwo, audyt, projektowanie, oprawy LED, automatyka oświetleniowa, demontaż i montaż nowych urządzeń, nadzór nad wdrożeniem, serwis, utrzymanie infrastruktury, gwarancja efektu i parametrów oświetleniowych w długim horyzoncie czasowym, finansowanie w formie preferowanej przez klienta.

Co prawda wyniki badania wyraźnie pokazują, że postrzeganie inwestycji w opisany wyżej sposób nie jest jeszcze w Polsce bardzo powszechne, to jest to kierunek, którym będą podążać przedsiębiorstwa.

+++

Dziś kupując infrastrukturę na własność, firmy muszą podchodzić do inwestycji selektywnie, koncentrować się tylko na optymalizacji i podnoszenie efektywności wybranych obszarów. W nowym modelu współpracy mogą znacznie rozszerzyć portfel projektów, nie rezygnując ze swoich priorytetów. Niestety, relatywnie niski poziom wiedzy na ten temat widać również w automatyzacji i robotyzacji polskich zakładów. Decydenci przewidują, że dopiero za 10 lat będzie można prawdopodobnie mówić o pełnej automatyzacji fabryk. Wtedy też nabierze przyspieszenia adaptacja technologii, ale warunkiem będzie znalezienie nowych form finansowania projektów, takich jak usługi zarządzane. Dążąc do ograniczenia kosztów związanych z utrzymaniem infrastruktury i jej obsługi, firmy będą systematycznie przechodzić na model IaaS (ang, Infrastructure as a Service), oddając ją w ręce usługodawcy. 

Weronika Podhorecka, redaktor ICAN Institute

Bogdan Rogala, General Manager Philips Lighting CEE

Ostatnie badanie PwC „Przemysł 4.0 - wyzwania współczesnej produkcji” pokazuje, że do 2020 roku aż 72% przedsiębiorstw na świecie będzie zaawansowanych cyfrowo. Szybkie tempo wdrażania nowych technologii wynika miedzy innymi z wysokich oczekiwań firm wobec korzyści, jakie powinna przynieść implementacja koncepcji Przemysłu 4.0. Lepsze zarządzanie zasobami, dokładniejsze planowanie produkcji i większa kontrola, mają przełożyć się na redukcję kosztów prowadzonej działalności o 30% i to w perspektywie najbliższych trzech lat. Jedną z technologii, która realizuje te cele jest Internet rzeczy (Internet of Things, IoT). Dzięki komunikacji urządzeń, integracji systemów i analizie danych, przedsiębiorstwa mogą optymalizować procesy, podnosząc jakość działania.

Przykładem obszaru, w którym nowoczesne rozwiązania znalazły uzasadnienie biznesowe jest m.in. oświetlenie. Inteligentne systemy oświetleniowe pozwalają na zmniejszenie wydatków na energię elektryczną nawet o 60%. To efekt nie tylko wymiany opraw na technologię LED, ale zupełnie nowego podejścia do zarządzania infrastrukturą oświetleniową. Dziś firmy mogą korzystać z szeregu funkcji dostępnych w ramach automatyki oświetleniowej, od zdalnego sterowania oświetleniem, po konfigurację stref czy korelowanie natężenia światła sztucznego ze światłem dziennym. Wraz z rozwojem systemów oświetleniowych wykorzystujących potencjał IoT, pojawiają się także nowe modele realizacji takich projektów. Zamiast inwestować w infrastrukturę oświetleniową na własność, przedsiębiorstwa mogą sięgnąć po model usługowy Light-as-a-Service, który stanowi odpowiedź Philips Lighting na oczekiwania i trendy w segmencie przemysłowym.