Jeszcze dwa wieki temu większość europejskich miast po zmroku spowijały ciemności, a w ich mrocznych zaułkach kwitła przestępczość. Niedługo potem ulice rozbłysły jednak światłem lamp gazowych, potem na ich miejsce weszły lampy żarowe i wyładowcze, które obecnie stopniowo wypiera oświetlenie LED. Tak oto miasta zyskały nocą nowe życie, a ich zarządcy bardzo skuteczne narzędzie do promocji. Efektownie podświetla się bowiem nie tylko szlaki komunikacyjne - jeszcze większego prestiżu dodaje miastu oświetlenie elewacji reprezentatywnych budynków.

Mieniąca się tysiącem lamp wieża Eiffla, rozświetlony Manhattan, jaśniejące blaskiem żagle opery w Sydney – to ikoniczne widoki, które zapadają nam w pamięć równie mocno, co dzienny wygląd tych budowli. Niektóre fragmenty miast, np. rzeczne bulwary, niekiedy prezentują się nawet lepiej nocą niż za dnia. Spójrzmy chociażby na nadbrzeże Sekwany w Paryżu – dopiero wieczorem, gdy zajdzie słońce i w wodzie zaczną się odbijać rozświetlone elewacje kamienic, robi się tam naprawdę magicznie. Podobne przykłady można by mnożyć jeszcze długo.

Malowanie światłem nie jest jednak proste. Trzeba bardzo uważać, aby nie zaburzyć proporcji obiektu oraz kompozycji architektonicznej i urbanistycznej. Minęły też czasy, kiedy oświetlenie miejskie było niezwykle mocne i intensywne. Dziś, zamiast podświetlać wszystkie fasady jednolitym światłem, często wykorzystuje się białe światło o różnych temperaturach barwowych. To pozwala efektownie podkreślić walory zabytkowej architektury i wykreować subtelny, przytulny nastrój w mieście. Inne, mniej istotne budynki niekiedy celowo zostawia się w cieniu, by nie zaburzać hierarchii ważności budowli w tkance miejskiej. Na jej szczycie znajdują się takie budynki jak: katedra, ratusz czy siedziba władz państwowych – to właśnie one zasługują na najefektowniejszą iluminację. Otaczające je kamienice nie powinny natomiast z nimi konkurować.

Tak zaprojektowane oświetlenie miejskie nie tylko prezentuje się niezwykle efektywnie, ale jest również znacznie przyjaźniejsze dla środowiska i to na wielu płaszczyznach. Uzyskanie światła o wysokim poziomie natężenia niestety kosztuje i to niemało. Rezygnując z oświetlenia części budynków i zastępując mocne, jasne oświetlenie efektowną grą świateł i cieni, zmniejszamy zużycie energii elektrycznej, nie zaniżając jednocześnie komfortu życia w mieście. Właściwe ograniczenie ilości światła w mieście ma na nas pozytywny wpływ, ponieważ gdy jest ono zbyt intensywne, zaburzeniu może ulec nasz naturalny rytm okołodobowy. Pojawiają się bóle głowy, ciągłe zmęczenie, bezsenność. Są to objawy tzw. zanieczyszczenia światłem. Na jego nadmiar podobnie reagują mieszkające w miastach zwierzęta, którym zdarza się mylić dzień z nocą.

Także nowoczesne systemy informatyczne mogą pomóc w zmniejszeniu wydatków na iluminację. Przy ich pomocy można stale monitorować stan techniczny zainstalowanych opraw i tym samym obniżać koszty ich konserwacji. W oparciu o taki system działa zewnętrzna iluminacja Muzeum Więzienia Pawiak w Warszawie, gdzie wszystkie zastosowane oprawy oświetleniowe są skonfigurowane w systemie Philips CityTouch. Dostęp do interfejsu możliwy jest z każdego podłączonego do sieci urządzenia mobilnego. To pozwala błyskawicznie reagować na wszystkie ewentualne usterki i zawczasu planować prace konserwacyjne. Wiele procesów przebiega też automatycznie według wcześniej zaprojektowanych programów oświetleniowych. Iluminacja sama uaktywnia się o zmroku, a komputer automatycznie optymalizuje jej zakres między godziną 23.00 a 5.00. To wszystko przełożyło się na zmniejszenie kosztów energii elektrycznej o 55% w porównaniu do poprzedniego rozwiązania.

Już sama wymiana dotychczasowych opraw oświetleniowych na nowoczesne i ekologiczne oprawy LED pozwala jednak wygenerować znaczne oszczędności. Takie oprawy mogą świecić nieprzerwanie nawet 10 lat. Nie są przy tym tak energochłonne jak tradycyjne żarówki,halogeny, czy też lampy wyładowcze. To ogromna zaleta nie tylko ze względów ekonomicznych, ale i praktycznych. Obiekty, na których montowane są instalacje oświetleniowe, to nierzadko monumentalne, wysokie na kilkaset metrów budowle. Podczas montażu bywa zatem niezbędna pomoc profesjonalnych alpinistów. Dobrze byłoby zatem, aby cykliczne prace serwisowe można było ograniczyć do minimum. Trwałość instalacji jest niezwykle ważna również wtedy, gdy oświetlamy zabytkową elewację. Ingerując zbyt często w zabytkową tkankę, ryzykujemy jej zniszczeniem.

Wykorzystywane coraz częściej do oświetlenia elewacji budynków źródła LED mają jeszcze jedną zaletę – mogą świecić niemal nieograniczoną ilością barw, co daje projektantom oświetlenia ogromne możliwości. Wspomniana już iluminacja zewnętrzna Muzeum Więzienia Pawiak wykorzystuje efektowną grę czerwieni i bieli. Kolory te godnie podkreślają rangę tego miejsca, które było świadkiem setek ludzkich tragedii. Szczególne wrażenie wywołuje podświetlony na czerwono Pomnik Drzewa Pawiackiego.

W Madrycie kolorowe LED-y tworzą natomiast interaktywny mural. Na cyfrowym ekranie umieszczonym na ślepej ścianie jednej z tamtejszych kamienic wyświetlane są prace artystów i projektantów z całego świata. Bywa on też wykorzystywany podczas różnych publicznych uroczystości i eventów. Jedną z ciekawszych akcji z jego udziałem był turniej gier wideo zorganizowany na pobliskim placu z okazji „Białej Nocy Kultury” w 2010 r. To dość niestandardowy projekt – projektanci zwykle skupiają się bowiem na oświetleniu architektonicznych detali budowli. Gdy przestrzeń, która wymaga podświetlenia, nie jest jednak szczególnie reprezentatywna, warto uciec się do takich metod. Ekran na placu Plaza de las Letras okazał się bowiem magnesem na turystów, zaś sami mieszkańcy Madrytu chętnej osiedlają się w tej okolicy.