Barwa światła -
jak odpowiednio dobrać ją do każdego pomieszczenia?
Barwa światła zależy od jego temperatury barwowej. Wyraża się ją w Kelwinach (K) –im wyższy jest ten wskaźnik, tym światło chłodniejsze. I tak światło ciepłe, to światło o temperaturze barwnej poniżej 3500K, światło neutralne osiąga wartość powyżej 4000K, ale nie więcej niż 4500K, a barwa zimna ma powyżej 5500K..
Gdybyśmy chcieli przypisać do tej skali konkretne przykłady, to najcieplejszym światłem świeci świeca (2000K), nieco silniej tradycyjna żarówka wolframowa (2700K), wschodzące słońce emituje światło o temperaturze 3500 K, świetlówka świeci światłem neutralnym o temperaturze 4500K, światło dzienne osiąga temperaturę barwową o wartości 6500K. Najchłodniejsze, spotykane w przyrodzie światło, to błyskawica, która emituje światło o barwie 30000K.
Każdy z wymienionych rodzajów oświetlenia w inny sposób oddziałuje na nasz organizm:
· Światło zimne silnie pobudza i sprzyja koncentracji. Stosuje się je w warsztatach, gabinetach dentystycznych, halach produkcyjnych i innych miejscach, w których wykonuje się prace wymagające dużej precyzji. Dobrze sprawdza się także jako oświetlenie punktowe w pomieszczeniach biurowych.
· Światło neutralne również ma właściwości pobudzające. Jednocześnie nie przekłamuje kolorów, dzięki czemu dobrze sprawdza się jako oświetlenie ogólne. Stosowane jest często w budynkach użyteczności publicznej i biurach.
· Światło ciepłe nadaje wnętrzu przytulności, dobrze się przy nim wypoczywa. Pobudza wydzielanie melatoniny, czyli hormonu snu.
Projektując oświetlenie w domu, warto mieć na uwadze wszystkie te zależności. W innym wypadku może się okazać, że świecąca zbyt chłodnym światłem lampa w sypialni utrudnia nam zasypianie, a ciepłe światło w łazience, choć idealne podczas relaksu w wannie, nie pozwala na wykonanie precyzyjnego makijażu.
Wnętrza domowe, w przeciwieństwie do biur i budynków publicznych, oświetla się zwykle ciepłym, dającym wrażenie przytulności światłem. Są jednak miejsca, gdzie lepiej sprawdza się światło zimne i neutralne. Należy do nich wspomniana wcześniej łazienka. To pomieszczenie najlepiej oświetlić dwoma rodzajami światła: ciepłym ogólnym i neutralnym punktowym przy lustrze – taki rodzaj oświetlenia najlepiej oddaje bowiem prawdziwy kolor naszej skóry, ułatwiając tym samym czynności, takie jak golenie czy makijaż.
Chłodniejszego oświetlenia wymagają miejsca, gdzie pracujemy: biurko, fotel, przy którym czytamy książki, stół w warsztacie czy kącik do szycia. Pamiętajmy jednak o tym, że taki rodzaj światła pobudza organizm do działania, dlatego do wieczornej, relaksującej lektury w łóżku rekomenduje się raczej żarówki o barwie ciepłej. Jeśli chcemy jednak skoncentrować się na nauce, zimne światło jest jak najbardziej wskazane.
A jak zaplanować oświetlenie w kuchni? Tam również przydatne jest zimne światło punktowe, umożliwiające nam bezpieczne przygotowywanie posiłków. Nad stołem, przy którym spożywamy posiłki, warto jednak zamontować lampę emitującą przytulne, ciepłe światło - w takim otoczeniu będziemy mogli w spokoju delektować się wspólną kolacją. Ciekawym rozwiązaniem do kuchni są także żarówki z możliwością przyciemnienia i inteligentne żarówki SceneSwich, które świecą światłem o trzech różnych barwach i o rożnej jego ilości. Sprawdzą się one także w salonie, sypialni i pokoju dziecięcym, ogólnie wszędzie tam, gdzie potrzebne jest światło o różnej temperaturze barwowej.
Żarówki Scene Switch to zaledwie wstęp do możliwości, jakie dają nam źródła światła Philips Hue. Od standardowych opraw różni je technologia umożliwiająca łączenie się z internetem. Dzięki temu można sterować nimi zdalnie przy pomocy aplikacji mobilnej. Dotyczy to zarówno ich włączania i wyłączania, jak i zmian natężenia i temperatury barwowej. Jedna żarówka może więc świecić wszystkimi odcieniami światła białego. Do dyspozycji użytkownika są też różne sceny oświetleniowe, zaprojektowane z myślą o czynnościach takich jak praca, czytanie czy relaks. Uruchamiając którąś z nich, możemy być pewni, że barwa światła jest idealnie dostosowana do tego, co aktualnie robimy.
Dostępne są też jeszcze bardziej zaawansowane zestawy, w skład których wchodzą oprawy emitujące nie tylko białe, ale i kolorowe światło. Mowa tu aż o 16 milionach różnych barw! Tego rodzaju oprawy doskonale sprawdzają się w salonie czy pokoju dziecięcym, gdzie można wykorzystywać je do uatrakcyjnienia różnego rodzaju rozrywek, chociażby wieczornego seansu filmowego. Wystarczy skonfigurować oprawy z telewizorem czy komputerem, aby kolor emitowanego przez nie światła odpowiadał barwom widocznym na ekranie.
Do pracy przy komputerze najlepsze jest neutralne światło o barwie zbliżonej do naturalnego światła słonecznego w środku dnia, tj. 4000 K. Takie oświetlenie nie nadwyręża zanadto naszego wzroku i umożliwia efektywną pracę. W momentach zmęczenia i rozprężenia pomocne może być natomiast światło zimne, które niekiedy stawia na nogi skuteczniej niż kofeina. Warto jednak pamiętać o tym, że potrzeby poszczególnych pracowników mogą być różne, dobrze byłoby zatem, aby mieli oni możliwość indywidualnego sterowania oświetleniem. Umożliwia to na przykład system InterAct Office dzięi któremu pracownicy mogą zmieniać barwę i natężenie świateł zainstalowanych nad ich stanowiskiem przy pomocy mobilnej aplikacji.
Także sale lekcyjne powinny być oświetlone chłodnym światłem. W takich warunkach uczniom jest bowiem łatwiej się skupić na wykonywanych zadaniach. Nie wszystkie wykonywane w szkole czynności wymagają jednak tak silnie pobudzającego oświetlenia - w pomieszczeniach takich jak świetlica czy sala zabaw, lepiej sprawdzi się kojące, ciepłe światło. Dziś barwą i natężeniem światła w szkołach można wygodnie sterować, służą do tego nowoczesne systemy oświetleniowe, takie jak ten zainstalowany w szkole podstawowej w Winterle (system SchoolVision). Tamtejsi uczniowie zaczynają dzień od jasnego oświetlenia, które (jak wykazało przeprowadzone na terenie Niemiec badanie) przyspiesza prędkość czytania o 35%. Zabawy i dyskusje prowadzone są natomiast w świetle ciepłym – te z kolei zmniejszyło częstotliwość zachowań nadpobudliwych o 76%. Co istotne, wszystkie te czynności mogą się odbywać w tej samej sali, zastosowane oprawy oświetleniowe świecą bowiem czterema rodzajami światła (do wyboru tryby: Normalny, Skupienie, Energia, Spokój), które nauczyciele mogą uruchamiać w zależności od potrzeb.